Konu: HMS Surprise

Bizim tarihçilerimiz bu gemilere KALYON dediklerinden, biz bariz bir ayırım yapamıyoruz ama 18.YY civarlarında bu savaş gemilerinde ingiliz tabiri ile, bu ayırım şu şekilde:

- HAT GEMİSİ (ship of the line)
- Fırkateyn (frigate)
- Şalupa (sloop)

Bunların da kendi içlerinde büyüklüklerine göre sınıflandırılmaları var. 1.sinıf(1.rate), 5.sınıf gibi. Daha öğrenemedim ama fransızların da bir sınıflandırma sistemi var, mesela fırkateynleri TOP BÜYÜKLÜKLERİ'ne göre sınıflandırmışlar 12 lb'lik, 24 lb'lik veya ben öyle zannettim.

İlk önce FIRKATEYN nedir? onu anlamaya çalıştık, karşımıza çıkan:

- Tek bir top güvertesi veya kesintisiz bir dizi topu olacak.
- Ana, baş ve kıç güvertede ve yirmiden daha az veya elliden daha fazla topu olmayacak.
- Üst güverte haricinde, mürettebatı barındıracak ve diğer işler için bir alt güvertesi olacak.
- Kıçta yüksek güvertesi olmayacak. (yani arkadan bakıldığında tek sıra pencereli)
- Donanımı birden fazla güverteli gemiler gibi olacak.

Fırkateynin(frigate), hat gemilerine(ship of the line) göre avantajı, yana yattığında, toplar üst güvertede olduğu için top kapaklarından su almaması ve mürettebatın topların arasında uyumamaları. İlk fırkateynlerde, 12 lb’lik toplar var, zamanla büyüyerek 24 ve 36 lb’lik toplar yerleştiriliyor. Bizim tarihçilerimiz buna BİR AMBARLI diyor olabilirler. Biz güverteye, AMBAR diyoruz diye düşünüyorum.

CORVETTE (korvet) ise bir fransız tabiri ve fırkateynin küçüğü, ingilizler buna SLOOP (şalupa) diyorlar. bizim tarihçilerimiz buna KARAVEL gibi GARİP bir isim koymuş olabilirler. Fırkateyn kadar iyi yelken özellikleri YOK ve daha yavaş.

Tabii ben hep söylüyorum, ben bunları BİLEN BİRİSİ değilim, internetten veya oradan bulduğum kitaplardan, karşıma çıkan bilgileri, kendimce ve olabildiğince doğrulayarak burada yazıyorum. Tabii ki hatalı veya yanlış olabilir, lütfen bunu dikkate alarak değerlendirin.

Bizim HMS SURPRISE'a, bazıları "küçük bir fırkateyn", bazıları ise "fırkateyn ile korvet arasında" bir gemi diyorlar. Bana göre bu bir FIRKATEYN, ama size hatırlatırım, ben 12-13 sene önce, ŞEBEK'i, kadırga zannederdim.

Özellikle TÜM İNGİLİZ meşeili kaynaklarda, bu geminin ele geçilmeden önce adının UNİTE' olduğunu 1794 senelerinde LE HAVRE'de yapıldığını söylüyorlar, ben bunu KESİN doğrulayamadım. Threedeck sitesinde de ingiliz kaynakları gibi yazıyor ama BOUDRIOT ve DELACROIX kitaplarındaki envanterlerde böyle bir isim henüz bulamadım.

Alışılagelmiş FRANSIZ gemileri dışında bir gövde kesiti var, fransız gemi kesitleri hexagonal olduğu halde bunun kesiti YUVARLAK.

Biz tabii bir FIRKATEYN tarifi yapmıştık, resimlerini ve/veya planlarını görebildiğim fırkateyn denenlerin neredeyse tamamı bu tarife uyuyordu ama tabii 100-150 yıl boyunca çeşitli büyüklükte yapılıp çeşitli büyüklükte silahla donatılınca, zaman için farklı tarifler ortaya çıkabiliyor ama bizim TARIF güzel bir tarif olmuş.

Tabii bu tarif 18.YY sonları ve 19.YY başları için gecerli. 1640-1650'lerde yapılanlar, pergendeye (brigantin) benzer ve bir kısmı başta ve kıçta KÜREKLİ imiş, bazıları 12-14 toplu imiş. Bir resim bulamadım ve nasıl bir gemi anlamadım.

Küçük oldukları için savaşta KULLANILMAZLAR ve POSTA işleri görürmüş. Genellikle keşif, vurgun, korsan avı, ticari gemilere saldırı veya koruma gibi işlerde görevlendirilirlermiş. Hızlı olmaları ve rüzgara karşı gidebilmeleri en önemli özellikleri imiş. Büyüklerinin bazılarında üst güverte hariç, İKİ top güvertesi olabiliyormuş.

Bulduğum planlardan en doğru zannettiğim ikisini ekte göreceksiniz, gördüğünüz gibi gövde formları FARKLI. HMS SURPRISE modeli yapanlar, sağ (veya alt) taraftaki küçük olanı kullanmışlar, geminin kitabındaki plan da bu plan ama ben henüz 1794 civarında, Le Havre'da yapılan, L'Unite' veya Unite' isimli bir gemi bulamadım.

Bende biraz heveslendim.Pinterestte böyle bir şey buldum.

Servet bey'in 50 toplu LEOPARD resmi yayınlaması çok güzel oldu, biraz daha açıklama gerekiyor. Dikkat ederseniz bu gemi bizim FIRKATEYN tarifimize uymuyor. Kıçta güvertesi var, top güvertesi 2 adet, arkadan bakıldığında 2 sıra penceresi var, vs vs, ve 1790 yapımı ve 4.SINIF olarak nitelendirilmiş fakat bahsedilirken FIRKATEYN olarak isimlendirilmiş.

Gördüğünüz resim 90 toplu 1630 civarı yapımı SOVEREIGN OF THE SEAS gemisine ait. O zamanlardan kalma plan falan olmadığı için muhtemelen şeklini şemalini, tablolardan ve bazı tariflerden yapmış olabilirler fakat bu konumuz değil.

Konumuza gelince bazıları bu gemiye de FIRKATEYN, diyor. İşin bir başka ilginç tarafı, FIRKATEYN SAVAŞMAZ demiştik fakat bu gemi savaşıyor. Savaşmaz demişsek, tabii ki gezinti teknesi değil, o zamanın deniz savaşı düzeninden bahsediyoruz.

16-18 YY fırkateyni için çok BASIT anlamda, savaş gemisinin KÜÇÜĞÜ ve HIZLISI, en özet tarif gibi gözüküyor.

KÜÇÜK deyince tabii ki EBAT'ın yanında, silahlar da küçük ve az olmalı, HIZLI deyince de gemi HAFİF olmalı, hafif deyice inşaa tekniğini de bilmeli, hızlı deyince ayrıca donanımı, en boy oranını, hidrodinamiğini de bilmeli vs vs. Geminin GÖREV'i de ismini belirleyici önemli bir husus gibi gözüküyor.

Fazla kafayı yormayalım, ben hala 18.YY sonu, yelkenli bir fırkateyn tarifimizin İYİ BİR TARİF olduğunu düşünüyorum, çok açık ve kafa karıştırmıyor, buna bir de sınıf eklemek istiyorsanız 5. ve 6.sınıf diyebilirsiniz tabii ki HMS LEOPARD gibi istisnalar var.

Biryerlerde hepsi birarada birsürü ingilizce FIRKATEYN tarifi görmüştüm. Karşıma tekrar çıkarsa yayınlarım.

Bayramımız kutlu olsun, endaze çizmeye başladık ama postalar İYİ ÇIKMADI. Çizgilere birkaç düzeltme yaptım ama yine OLMADI, tabii bu model yapanı ne etkiler, ne de model yapan bunun farkına varır ama biliyorsunuz bizim bu konularda takıntımız var, şu endaze çizimini bir öğrenemedim gitti.

Biryerlerde ÖZET ENDAZE görmüştüm, biraz araştırayım, olmazsa postalardan geriye giderek çizeriz.

Bu tarihlerde bunları çizenler, pergel ve eğri cetvellerle çiziyorlar, bizde ise bunları bilgisayar programı bu eğrileri kendi kafasına göre çiziyor, ben bazı çizgileri KOLAY olsun diye kullanmıyorum, tabii bu nedenle sizlerin farkedemeyeceği ufak tefek farklılıklar oluyor, ama bu sefer yamuk çıktı, çizim de bozuk olabilir, benden mi, çizimden mi tam anlayamadım.

Özet endazenin yerini bulduk ama inadımızdan kullanmadık, 5-6 deneme sonra hatayı bulduk, bir çizgi ya yanlış çizilmiş veya fotokopiden yamulmuş, ben YANLIŞ çizildiğini düşünüyorum, şimdi düzeldi, postalar artık güzel ve düzgün çıkıyor.

selim Nickli Üyeden Alıntı

Özet endazenin yerini bulduk ama inadımızdan kullanmadık, 5-6 deneme sonra hatayı bulduk, bir çizgi ya yanlış çizilmiş veya fotokopiden yamulmuş, ben YANLIŞ çizildiğini düşünüyorum, şimdi düzeldi, postalar artık güzel ve düzgün çıkıyor.

En doğrusunu yapacağınızdan şüphem yok Selim Bey. Kolay gelsin.

Eğer biryerden kopya çekmemişsem, şu gemilerin kıçını çizmeyi birtürlü beceremiyorum. Bakalım HMS Surprise kiçinı nasıl yapacağız.

HMS Surprise biraz yamuk çıkınca, düzeltene kadar birsürü şey denedim, sonunda birşey çıktı ortaya ama şu endaze ÇİZMESİNİ bir türlü öğrenemedim, öğreten kitap video falan da bulamadım, daha doğrusu bulduklarım, bana ek bir bilgi vermedi. Biraz tembellik yapıp bazı çizgileri değiştiriyor, bazılarını da kullanmıyoruz. Böyle yapınca çok kolaylaşıyor ve çok çabuk çizilebiliyor.

Bakalı geminin kıçını çizebilecekmiyiz.?

Gittiğim yerde internet yoktu ama bilgisayarımı götürmüştüm. İçindeki kitapları biraz araştırdım, fransız BOUDRİOT'un kitaplarında bu gövde şekli çizimi ve hesaplamasına dair birşeyler buldum ama ANLAYAMADIM. Bizim Surprise'ın endzesini en az 20 kere çizdim ama bir türlü tarihi belgelerdeki şekli yakalayamadım. Tabii biraz da tembellikten işin kolay ve hızlısına kaçıyoruz fakat sonunda kullandığım tekniğin DOĞRU OLMADIĞINa karar verdim.

Vakti olan biraz okuyabilir, birşeyler yazacağım, ilginizi çekmiyorsa okumayın, konu ENDAZE ÇİZİMİ.

1. Herhangibir planda (orijinal ve tarihi) belirtilen su çizgilerini kullanarak bir çizim yaparsanız, gövde kesit şeklini AYNI elde edmiyorsunuz, zaten plan bulanık ve renksiz olduğundan ve herkes bir başka teknik kullandığından, çizgilerin ne olduğunu kesin anlayamıyorsunuz. Bazıları güverteleri de çiziyorlar, bazıları parapet altından, bazıları üstünden çiziyor, bazıları AZ su hattı kesiti kullanmış bazıları ise çok fazla kullanmış.

2. Diagoneller varsa, onları kullanarak biraz daha gerçeğe benzer bir kesit şekli(posta) elde edebiliyorsunuz. Kullanmazsanız bayağı farklı bir form çıkıyor.

3. Biz eğri çizerken belirlediğimiz noktaları SPLINE denen bir teknik ile birleştiriyoruz, bu çizginin de benim bildiğim iki tipi var, bizim kullandığımıza BEZIER de deniyor yani pivot veya tutturma noktaları ÇİZGİNİN ÜZERİNDE. Diğer tip spline'da, pivot noktaları çizginin üzerinde değil ve ben nasıl kullanıldığını BİLMİYORUM.

4. Ben üniversitede çizim dersini 1972 senesinde almıştım, kötü bir talebe olmama rağmen, tüm imtihanlardan 100/100 aldığım tek dersti. İlkokulda iken model uçak yaptığımdan o zamanlarda teknik resimden anlamaya başlamıştım. Tabii SPLINE 1970'li senelerde icad edildi, ve bu işi bir bilgisayar yapıyor. Bizim BEZIER'de belirlediğimiz noktaları EN İYİ ARK'lar ile birleştiriyor. Biz bu işi talebe iken FRENCH CURVE dediğimiz üzerlerinde birsürü eğri ve 5-6 tane olan cetvellerle yapardık. Bunun da bir tekniği var ama ben unuttum. Tabii, tarihi çizimlerde İNSAN'ların kara verdikleri eğrilere, SPLINE çizerken bilgisayar karar veriyor.

FARKLARIN BİR NEDENİ BU.


5. 5-6 sene öncesine kadar, üstten görünüşteki su çizgilerini, yatay olarak kullanırdım, ancak gerçekte bunların geminin trimine göre bir meyilleri var. Orijinal postalarla mukayese etmediğiniz takdirde, gayet güzel postalar elde edebiliyorsunuz, sonra bu tembellikten vazgeçerek, çizilmiş trimli su hatlarını dikkate almaya başladık ama çok önemli bir fark yaratmadı, her iki teknikte de model yapımı geometrisi olarak gayet güzel postalar elde edebiliyordunuz.

6. DELACROIX ve BOUDRİOT planlarıda çok fazla su çizgisi olduğu dikkatimi çekti, bunu denedim YİNE OLMADI. Noktaları çok iyi belirlemzseniz çok nokta olunca spline yılan gibi çıkıyor, düzeltmek için epey uğraşıyorsunuz.

7. Başlangıç noktasının SU ÇİZGİLERİ değil, POSTALAR olması gerektiğine dair bir tekniğin daha doğru olacağı düşüncesine kapıldım. Çok uzun bir mesaj oldu, bu yeni tekniği henüz kullanmadım ama bir sonraki mesajda mavraya devam ederiz.

Bu endaze çizimi hikayesine devam edelim.

Zaman ve ülkelere veya bölgeler göre bu şekil belirleme değişiyor, tabii ben bunları okuyunca ANLAMAYI beceremedim. ANCAK çizimde ORTAK bir nokta var.

Şekil belirlemeye POSTA'larla yani dikey kesit ile başlıyorlar. Tabii geminin hidrodinamiği, taşıma kapasitesi, silahlar, ağırlık, konstrüksiyon bu işin detayları ama basitçe bakarsak ilk önce geminin dikey kesitteki en şişman veya en geniş kısmının şeklini belirlemekle başlıyorlar, yani en BÜYÜK postanın şekli belirleniyor. sonra hesap edilmiş boyuna göre muhtelif aralıklar ile diğer postaların şekilleri belirleniyor. HİÇBİRİNİ ANLAYAMADIĞIM birsürü şekil belirleme teknikleri var, bazıları hesaplanıyor, bazıları da belirli empirik şekillerden ölçülerek belirleniyor ama önemli husus, diğer posta veya dikey kesitlerin hepsi ilk belirlenen şekilden KÜÇÜK veya istisnai olarak geminin boyuna göre, yakın olanlar AYNI. Mesela fransızlar 18.YY'da belirli bir aralıkta iki AYNI kesit belirleyip, birisinden öne, diğerinden arkaya doğru gidiyorlar.

Biraz kafanız karışmış veya anlamamış olabilirsiniz, merak etmeyin ben de aynı durumdayım.

Anlaşılmayan bu kadar yazdığım hikayeden sonra, en doğru şeklin şu şekilde çıkarılabileceğine niyetlenmem gerektiğini düşündüm.

Benim tabii gemi formu belirleme kabiliyetim yok dolayısı ile var olan bir çizimden başlamak gerekiyor.

1. Başlangıç noktası, dikey kesit, yani önden (veya arkadan) görünüş, ilk önce bunu çizeceğiz, iyi göremediğimiz çizgileri, ya çizmeyeceğiz veya TAHMİNİ çizeceğiz.

2. Daha sonra olabildiğince sık aralıklarla su hatlarını yatay olarak çiziyoruz ve bu hatların üstten görünüşlerini, daha önce çizdiğimiz önden görünüşten çiziyoruz. Yani bunlar da su hattı eğrileri olacak. Bunlardan da tekrar istediğimiz noktalarda posta şekillerini çıkarıyoruz,

3. Sonrasında başka kesitler alarak geometrinin doğru ve düzgünlüğünü kontrol ediyoruz, bu bir sisteme oturtabilir yani bir metodoloji de belirleyebilirsek, hatalar kolayca düzeltilebilir.

Üşenmeden bakalım ne zaman bu tekniğe başlayacağız. Biraz çalışalım.

Bu resim HMS Surprise'ın üstten bakıştaki su çizgilerini neredeyse hiç değiştirmeden çizilmiş bir endaze. Çizerken boyuna dikey kesit ve diyagonallar (çaprazları) kullanılmamış. İstasyonlar aynı noktalarda değil ama şekil bir fikir veriyor.

Postalardaki sol üst taraftaki karışıklık, (4,5,6 nolu postalar) çizimle ilgili bir sorunumuz olduğunu gösteriyor. Daha önce birçok gemi için çizdiğim endazelerde de bu karışıklık olurdu ama dikkatimi çekmemişti ama çizim tekniğinin temel prensibini öğrendiğinizde, böyle çıkmaması gerektiğini anlıyorsunuz.

Tabii bu arada hemen söyliyeyim, ben böyle YANLIŞ, YAMUK falan diyorum ama bu plan ortalıkta dolaşan gemi planlarının nereyse tamamından DAHA DÜZGÜN bir plandır. Bu tabirlerin kullanıldığı yerlerin yanlışlığını ve/veya yamukluğunu model yapan farkedemez.

Bu bizde oluşan sorununun sebebi, kullanılan metodun yanlışlığı olduğu gibi, kullandığımız planın kopyanın kopyası olmasından, çizgilerin net olmaması ve kalınlığında da kaynaklanıyor. Şöyle bir örnek vereyim, birçok planda, üsttteki veya yandaki bir görünümü gönyeye alıyorsunuz, fakat yanındaki veya altındaki gönyeye gelmiyor. Tabii bunun sebebi de fotokopi ve tarama esnasındaki şekil bozulması.

Yandan görünüşte başka çizgiler de göreceksiniz, bunlar da şeklin doğruluğunu TEYİT için alınan boyuna dikey kesitler.

Yandan görünüşte bu kesitlerin 12,13 ve 14 noktalarında düzleştiğini göreceksiniz. Böyle bir hatayı da mesela 13 nolu postanın şeklini değiştirerek düzeltilebilir, düzelttim AMA ben bunu düzeltince diğerleri, yani önden ve üstten görünüşler bozuldu, belki de geminin tasarımı böyle diyerek ilk sekli gibi bıraktım.

Daha henüz yeni teknik ile çizime başlamadık.

Emeğinize,gözünüze sağlık.Ben bakarken zorlandım,çizerken ne yaptınız bilmem

Servet Öztan Nickli Üyeden Alıntı

Emeğinize,gözünüze sağlık.Ben bakarken zorlandım,çizerken ne yaptınız bilmem

İlgi ve alaka için teşekkür ediyorum, lüzumlu lüzumsuz birçok şey yazıyorum, çoğunluğu ilgilendirmediğini de biliyorum ama sebeplerin bir tanesi, belki bir çizmeye niyetlen veya çizen olursa, katkısı olabilir amacı ile, diğeri ise buranın benim not defterim olması. Tabii bir de internette yazılan birşeyin doğruluğu çerçevesinde bakılması lazım, yazdıklarımın eksik olduğu KESİN ancak YANLIŞ da olabilir.

yeni teknikte kafamız bulandı, çok çizgi olunca çizgileri görememe ve karıştırma sorunu ortaya çıktı, çabalamaya devam ediyoruz, beceremez isek nasılsa birşey çizeriz hatta var.

4,5,6 nolu postaları çıkarın,bu sekilde bi endaze çizin programda olablirmi bilemiyorum ama,modeli 3d olarak tamamalayın ,sonra bu 3d formasyona bu postaları yerlestirin ,olabilir mi acaba

İşte ustalarımızın böyle haberleşmesi,yardımlaşması beni çok sevindiriyor.Bütün bu bilgileriniz geleceği aydınlatıyor.Lütfen devam.

Oktay Yaylacıkoral Nickli Üyeden Alıntı

4,5,6 nolu postaları çıkarın,bu sekilde bi endaze çizin programda olablirmi bilemiyorum ama,modeli 3d olarak tamamalayın ,sonra bu 3d formasyona bu postaları yerlestirin ,olabilir mi acaba

Bu fikrinizi ben anlayamadım. Ben endazeyi çizerken,(eski teknik) geminin yan görünüşü dış hatlarını ve üstten görüş su çizgilerini kullanıyorum, bunlardan da istasyon belirleyerek postaları çıkarıyorum. 2d veya 3d çizim ana hatlar için birşey farkettirmez. Sizin endaze olarak nitelendirdiğinizi biraz açıklayabilirmisiniz?

Yeni teknikte biryerde yanlış yaptığımızdan çizgiler düzgün çıkmıyor, nerede yanlış yaptığımı henüz bulamadım.